29 październik 2025

Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy górniczej

Po uchwaleniu ustawy przez Sejm i Senat oraz podpisaniu przez Prezydenta RP tysiące pracowników kopalń będą mogły skorzystać z programów osłonowych.

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. To przełomowy dzień dla Polskiej Grupy Górniczej S.A. oraz pozostałych przedsiębiorstw górniczych objętych systemem wsparcia: Południowego Koncernu Węglowego, Węglokoksu Kraj, oraz dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej i LW Bogdanka, które zgodnie z nowelizacją ustawy będą mogły zostać objęte systemem wsparcia. Prace nad projektem trwały ponad dziewięć miesięcy.

– Aby przeprowadzić spółkę przez trudny proces transformacji, potrzebne jest nam narzędzie w postaci nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa. Używając przenośni, ustawa jest nam potrzebna do życia jak tlen. Musimy go mieć, aby spółka dalej funkcjonowała - dywersyfikując swoją działalność, transformując posiadany majątek. Aby wykorzystywała potencjał pracowników, a z drugiej strony umożliwiła chcącym zmienić branżę skorzystanie z programów osłonowych - mówił w czerwcu tego roku Łukasz Deja, prezes Polskiej Grupy Górniczej S.A.

Ustawa umożliwi m.in. finansowanie świadczeń dla pracowników kopalń, którzy zdecydują się odejść z branży. Wprowadza również nowy mechanizm likwidacji kopalń - będą ją prowadzić bezpośrednio przedsiębiorcy górniczy, a nie jak dotychczas Spółka Restrukturyzacji Kopalń. Nowelizacja daje także możliwość nieodpłatnego przenoszenia pracowników oraz całych zakładów lub ich części między przedsiębiorstwami górniczymi w celu przeprowadzenia restrukturyzacji bądź likwidacji. Umożliwi też przekazywanie - za pośrednictwem jednostek samorządu terytorialnego - mienia przedsiębiorstw górniczych. Przejęte tereny będą mogły zostać wykorzystane np. na inwestycje, budowę infrastruktury czy projekty rewitalizacyjne, co pomoże w rozwoju gospodarczym regionów pogórniczych.

– Nowelizacja ustawy górniczej to konkretna odpowiedź na wyzwania transformacji energetycznej i realne wsparcie dla tysięcy górników. Zależy nam, by proces zmian przebiegał w sposób odpowiedzialny, z poszanowaniem lokalnych społeczności. Nowelizacja otwiera drogę do sprawiedliwej transformacji regionów górniczych, a tereny pogórnicze mogą zyskać nowe funkcje, stając się impulsem dla rozwoju oraz tworzenia nowych miejsc prac - ocenił minister energii Miłosz Motyka.

Wsparcie dla pracowników

Pracownicy spełniający wymogi dotyczące uprawnień i stażu pracy będą mogli skorzystać z:
◻ urlopów górniczych oraz urlopów dla pracowników przeróbki mechanicznej węgla - z wynagrodzeniem w wysokości 80 proc. pensji obliczanej jak za urlop wypoczynkowy, bez obowiązku świadczenia pracy;
◻ jednorazowych odpraw pieniężnych w kwocie 170 tys. zł netto - bez konieczności płacenia podatku.

Szacuje się, że z urlopów górniczych skorzysta około 3,5 tys. osób, a z urlopów dla pracowników przeróbki mechanicznej węgla około 240 osób zatrudnionych obecnie w Polskiej Grupie Górniczej S.A., Południowym Koncernie Węglowym oraz Węglokoksie Kraj. Z systemu wsparcia będzie mogło skorzystać także ponad 3,2 tys. pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej, która ze względu na trudną sytuację finansową została objęta zapisami ustawy.

Przygotowania w Polskiej Grupie Górnicze

Polska Grupa Górnicza już w trakcie prac nad nowelizacją uruchomiła we wszystkich kopalniach Punkty Konsultacyjne. Pracownicy mogą w nich uzyskać szczegółowe informacje na temat planowanych instrumentów osłonowych. Z konsultacji skorzystało dotąd ponad 3,1 tys. pracowników zainteresowanych urlopami górniczymi, urlopami dla pracowników przeróbki mechanicznej węgla oraz jednorazowymi odprawami pieniężnymi.

Szacuje się, że koszt programu w ciągu 10 lat wyniesie łącznie 11,275 mld zł. Z tej kwoty 10,58 mld zł obciąży budżet państwa, 183 mln zł – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a 604 mln zł to utracone dochody instytucji państwowych.

Przyjęta przez Radę Ministrów nowelizacja ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego trafi teraz do Sejmu jako projekt rządowy. Po uchwaleniu przez Sejm dokument zostanie przekazany do Senatu, a następnie do podpisu przez Prezydenta RP.

Dlaczego nowelizacja jest tak ważna?

Ustawa to kluczowy krok w transformacji polskiego górnictwa węgla kamiennego. Umożliwia przeprowadzenie uporządkowanej restrukturyzacji sektora przy jednoczesnym zapewnieniu godnych warunków odejścia z branży dla tysięcy pracowników. Nowe rozwiązania pozwolą także przedsiębiorstwom górniczym skuteczniej zarządzać procesem transformacji oraz obniżyć koszty operacyjne.

W ramach trwających konsultacji publicznych projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego Polska Grupa Górnicza, Południowy Koncern Węglowy i Węglokoks Kraj w styczniu tego roku wspólnie zgłosiły do ówczesnego Ministerstwa Przemysłu w sumie 44 uwagi. Spółki wnioskowały o 29 poprawek w treści przepisów ustawy.

fot. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów